PAØMUS zendertje op de 70 Mhz band

 Het PAøMUS zendertje is een bekend ontwerp uit 1977.

Ze zijn veel gebouwd.  Ik hoorde: vaak wegens geldgebrek; kant en klare apparatuur was toen best duur.

Ik bezit er al twee voor de 2m band,  maar wilde er nu eentje voor de 4m 70 Mhz band maken. Er zijn slechts enkele kleine aanpassingen nodig. Een collega amateur maakte voor mij een complete gerber file. Daarmee kon ik simpel printjes bestellen . Fantastische geste ! En de component waardes staan er ook op.

Toen onderdelen verzamelen. Ca. 60 stuks en dat kan lastig zijn. Hoewel de waardes van sommige componenten best mogen iets afwijken. 

Slechts een paar betaalbare kristallen komen in aanmerking.  Hajé had 23.400 Mhz. Dat x3 komt uit op 70.200 Mhz. Na wat gesoldeer werkt het zendertje goed. Opvallend dat dit kristal zich prima FM laat moduleren.  Een zwaai van 12 khz is zelfs mogelijk. Door de detectoruitgang van een FM radio aan te sluiten op de audio ingang, was zelfs stereo modulatie én RDS aanwezig. RDS draait op een 57 khz subcarrier. Weliswaar met een kleinere deviatie. En zonder de 1nF ingangs-C naar massa. De bandbreedte wordt uiteraard erg breed, zo'n 130 khz. Puur als testje dus.

Aanvankelijk gebruikte ik een kristal van 11.718 Mhz. Dat x6 is 70.306 Mhz. Echter kreeg ik slechts 3 khz zwaai daarmee en ook nog snel vervormd. De zwaai kan hoger zijn bij een hogere voedingsspanning.  Ook het doorverbinden van de serie C helpt. Als varicap heb ik een BB640 zonder parallel C. Die is tussen 70 en 3 pF (bij 30 volt).

Verder nog een  versie met een 35.200 mhz kristal gemaakt. Modelbouw frequentie. De grondfrequentie is 8.800 mhz. Dat verdubbel ik 3x tot 70.400 mhz. Ook dit kristal laat zich prima FM moduleren. 

In de collector uitgang van de oscillator heb ik 1,2 uH zitten. Die moet resoneren op 23,4 Mhz bij een 20 pF trimmer. 

De 2e BF199 verdrievoudigt. De 3e versterkt 70 mhz. Na meting bleek dat de mini inductie spoeltjes die ik had, een verzwakking geven. De Q is van de meesten slechts 40 a 60. Dus daar zit verschil in. Een proefje bevestigde dat. 

Een BF199 als eindtor gaf weinig output, ca. 40 mW. Een BFR of BFQ69 haalt wél 100 mW. Het seriespoeltje aan de uitgang heb ik van dun koperdraad. Zo 'n inductiespoeltje verzwakte wezenlijk. Het geheel zal verder zo'n 25 a 35 mA trekken. Het afregelen komt vrij nauwkeurig.  Maar kring na kring gaat dat goed. 

Door die lage stroom werkt hij bijv. al op een klein zonnepaneel van 20x20 cm. Je moet uitkijken voor te hoge spanning. Want 12 volt is meestal teveel, afhankelijk van de stroom, die de BFR90 trekt. Batterijvoeding gaat ook lang mee.

Een handig gebruiksdoel is als mini repeater binnenshuis.

Enkele tips:

Begin met de oscillator. Die werkt al bij ca. 4 volt. Met het eindtorretje erin beginnen met bijv.  6 volt. Stroom opmeten. 35 mA is wel het maximum bij 9 volt. 

De audio ingang is gevoelig genoeg voor een dynamische microfoon.  Een potmetertje plaatsen kan handig zijn. Indien voorhanden, kan men het beste folie- of keramische trimmers gebruiken. De mini trimmers, die ik heb toegepast,  draaien niet echt fijn.

De volgende wijzigingen waren nodig bij een 8,8 mhz kristal: (35,2 mhz modelbouw kan. 80)

Eerste spoelpaar: 2x 1uH. Parallel aan oscillatorspoel 56 pF. Trimmers 40 pF. Inkoppeling naar BF199 47 pF. Tussen B en E 100 pF.

2e spoelpaar 0,47 uH. Trimmers 30 pF. Parallel aan collector kring 10 pF. Naar basis BF199 27 pF. Tussen B en E 68 pF.

Collector spoel 8 wdg op 7mm boor gewikkeld. Aftakking in het midden met 27 pF naar laatste BF199.

Een passend HF blik is op dit moment verkrijgbaar bij Van Dijken en Hajé electronics. 

In rood enkele aanpassingen .Dat geeft meer FM zwaai. 

220 nH spoeltjes voor de 70 mhz kringen.

Bij de uitgang 35 pF keramische trimmers.

Kristal en potentiometer van 160 k.

Zelfs rds info wordt doorgegeven. 

De spoelen zijn van 0,4 mm koperdraad op een 8mm boor gewikkeld. 

35,2 mhz kristal versie in opbouw met diode detector voor het afregelen.

 Keramiek trimmers ook 35 pF en een BFR193 eindtorretje.  SMD, dus wel klein.

Dat is niet ideaal, later een BF199 toegepast.  Dat gaan ook niet snel defect.

4e versie.  Nog eentje met 35,2 mhz kristal.  Grondfrequentie 8,8 mhz. Verdubbeld tot 17,6 dan 35,2

,dan 70,4 mhz. Eindtorretje BF199 aangestuurd met aftakking op spoel. De gekoppelde mini inducties geven nogal wat verlies. Dit bevalt daarom eigenlijk het beste. Een paar BFR s gingen al kapot.

Die zijn nogal gevoelig voor mis aanpassing. 

Zonnepaneeltje 20x20cm geeft bij bewolkt weer zo'n 30 a 50 mW output.Bij zon ca. 150 mW. Een BF199 kan daar wel tegen. Een BFR niet..

Bij 

Later nog een versterkertje voor ca. 1 watt gemaakt. Om verschillende transistors te testen, heb ik een transistorvoetje geplaatst. Hier wat resultaten per transistor op 12 volt.

2N2905A  600 mW (PNP)

2N2219A 600 mW

BSX60. 800 mW

BFR42  1200 mW

Deze laatste geeft bij 20mW sturing al 600 mW uit.

BD139-16 1 Watt bij 250mW sturing, op 16 V -122 mA.

Bij 26 V - 156 mA 2,0 watt uit.

Het viel op dat een hogere voedingsspanning niet echt veel meer vermogen geeft. Behalve bij de BD139-16.

Met ingangstrimmers de instuur SWR 1:1 maken. 

HF blik 75x37 mm.

BD139 werkt ook. Dunne pennetjes gesoldeerd. 
Gain is minder, maar rendement valt mee.